Tez sürecinde kişilerden talep edilen bazı akademik formlar bulunmaktadır. Bu formların doğru şekilde hazırlanmaması tez sürecinin daha ilk aşamasını olumsuz yönde etkilemektedir.

Özellikle tez sürecinde öneri formu, etik kurul onay formu, onam formu veya anket formları gibi çeşitli formlar yer almakta olup, ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora aşamalarında tüm branşlar için talep edilmektedir.

Akademik hayatta talep edilen tez formları genel olarak şöyle sıralanabilir;

• Tez Önerisi Formu,
• Etik Kurul Onay Formu,
• Onam Formu,
• Anket Formları,
• Seminer ve Bildiri Formları.

Tez Önerisi Formu

Akademik eğitim sürecinde Tez öneri formu özellikle eğitimin düzeyine göre değişiklik göstermektedir. Bu noktada özellikle ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora gibi alanlarda kişilerden tez çalışması hazırlanmadan önce tez öneri formu talep edilmektedir.

Anabilim dalına veya konuya göre değişiklik gösteren Yüksek lisans tez öneri formu aynı zamanda üniversitelere göre de farklılık söz konusu olmaktadır. Tez öneri formu enstitülerin bildirdikleri genel formatta bir şablon üzerinden hazırlanmaktadır.

Tez çalışmasına başlamadan önce sunulması gereken bu form hakkında Tez önerisi formu nasıl doldurulur ? Diye merak eden kişiler için özellikle bu formda bulunması gereken genel bilgiler şöyledir;

• Çalışmanın başlığı ve konusu
• Çalışmanın amacı
• Çalışmanın önemi
• Varsayımlar
• Sınırlılıklar
• Kuramsal çerçeve
• Tanımlar
• Yöntem
• Çalışma grubu ve örneklem
• Veri toplama aracı
• Verilerin analizi
• Tez zaman çizelgesi
• İçindekiler
• Kaynakça

 

Tez önerisi için form hazırlaması yapılırken bilimsel arka planın ve konu üzerinde özellikle talep edilen çeşitli bilgilerin mutlaka yer alması gerekmekte olup daha önce tez öneri formu hazırlamamış olan kişilerin bu süreçte neler yapılması gerektiğine dair zorlanmaları olasıdır ve kafalarında soru işaretleri mevcuttur.

Etik Kurul Onay Formu

Özellikle yüksek lisans ve doktora programlarında bazı branşlar için gerçekleştirilecek saha çalışmalarında, çalışmaya başlanmadan önce etik kurul onay formu almaları gerekmektedir. Tez hazırlama süreci ve daha sonraki süreci yönlendirmek genellikle kişiler için oldukça uzun süren ve bilgi sahibi olmayan kişiler için zorlu geçen bir dönemi ifade etmektedir.

Bu noktada araştırmacıların akademik düzeyde ortaya koydukları çalışmaları, makaleleri ve tezleri gerçekleştirdikleri süreçte etik davranışlar göstermesi ve çalışmalarının uygulama bölümlerinde diğer bireylere negatif etki etmeyecek şekilde çalışmaları gerekmektedir.

Etik kurul onayı nedir?

Üniversitelerin kendi bünyelerinde yapılan çalışmaların tüm detaylarını kapsamlı biçimde değerlendiren uzmanlardan oluşan bir kurul bulunmaktadır. Etik kurul onay formu ise bu kurulun onayına sunulan ve araştırmanın katılımcılarına uygulanacak detayları içeren bir dökümandır. Yapılan çalışmaların etik değerlere uygun olarak hazırlanacağını göstermekte olan bu form çalışmalarda eksik olursa ya da kurul tarafından onaylanmazsa çalışma gerçekleştirilememektedir. Bu noktada etik kuruldan onay alınarak deneysel çalışmaları yürütmek mümkün olacaktır.

Onam Formu

Bir diğer akademik form olan Onam formu yürütülecek olan çalışmalarda kişilere sunulan ve kişilerin çalışmalara katılıp katılmamak isteyeceklerini belirttikleri formlar olmaktadır. Özellikle akademik düzeyde yürütülen ve kişilerin katılımı gerekli olan araştırmalarda katılımcıları bilgilendiren, katılım ile ilgili gerekli izinlerin alınmasını sağlayan belgeler onam formlarıdır.

Onam formları uygulamalı bilimsel çalışmalarda en önemli evraklar içerisinde kabul edilmekte olup onam formu bulunmayan çalışmalarda kişilerin araştırmaya başlaması mümkün olmamaktadır.

Araştırmaya katılacak olan kişilein izni olmadan gerçekleştirilmesi planlanan çalışmalar etik kurallar içerisinde kabul edilmemekte olup bu süreçte deneklerden onay alınmaması çalışmaların etik kurallara uygun hazırlanmadığını ortaya koymaktadır.

Anket Formları

Bilimsel alanda yürütülen özellikle sosyal bilimler alanındaki araştırmalarda, insanlık ya da toplumu etkileyen çeşitli konular dahilinde gerçekleştirildiği zaman hedef kitle içerisinde yer alan kişilerden bilgiler toplanarak genel bir kanıya ulaşılmaktadır. Bu süreçte özellikle toplumdaki psikolojik rahatsızlıkların, sosyal problemlerin, ekonomik sorunların veya genel çeşitli olguların tespiti için anket çalışmaları yürütülmektedir.

Anket çalışmalarından elde edilen veriler ise kişilerin görüşlerine ulaşmaya olanak sağlamakta olup tümevarım bilimsel çalışma yöntemi sayesinde parçadan bütüne ulaşarak genel bir yargıya ulaşmayı sağlamaktadır.

Anketler mikro veri toplama şeklinde yürütülen çalışmaları içermekte olup, toplumların belirlenmiş konulardaki durumlarını ve tutumlarını ölçmeye uygun şekilde tasarlanmaktadırlar. Birçok alanda lisans, yüksek lisans veya doktora öğrencileri bölümlerine uygun alanlarda yürüttükleri araştırma konularında en çok ölçme ve değerlendirme aracı olarak anketlere başvurmaktadırlar.

Ancak anket formları hazırlarken dikkat edilmesi gereken bazı önemli hususlar bulunmakta olup bu süreçte ” Anket soruları nasıl hazırlanmalıdır ?” veya ” Anket soruları hazırlanırken nelere dikkat edilmelidir ?” gibi sorular oldukça önemli olmaktadır.

Bu noktada iyi bir anket çalışması ortaya koyabilmek ve elde edilecek verilerde yanlışlık olma ihtimalini ortadan kaldırmak ve etik kuralları ihlal etmemek adına seçilen anket içeriklerine dikkat edilmelidir.

Bu noktada çok yönlü bir anket oluşturmak isteyen kişilerin birkaç soru hazırlayarak bu formları ortaya koymaları mümkün değildir. Anket oluşturmadan önce bazı önemli ipuçlarını sizler için şöyle sıralayabiliriz;

• Anket için net bir hedef belirlemek
• Hedef kitleyi doğru tanımlamak
• Sorular hakkında eleştirel düşünmek
• Perspektif düzeyini doğru ayarlamakk
• Objektif ve net olmak
• Hedefe uyum sağlamak

Seminer ve Bildirim Formları

Lisansüstü eğitim sırasında alınan Seminer formları seminer dersinde kişilerin yaptıkları çalışmaların başında onay almak için sundukları formlardır. Seminer formu genellikle doktora öğrencileri tarafından hazırlanması talep edilmekte olup branşlara ve üniversitelere göre değişiklik göstermektedir.

Lisansüstü seminer dersi için hazırlanan projelerde öğrencilerin seminer raporunu yüksek lisans ve doktora tez ya da proje yazım kılavuzuna göre hazırlamaları gerekmekte olup bu kılavuzlar üniversitelere göre farklılık göstermektedir.

Seminer formu içerisinde 3 ana bölüm yer almakta olup bunlardan ilki ön sayfalar yani başlık sayfası, içindekiler, kısaltmalar ve simgeler listesi, şekiller listesi, resimler listesi ve tablolar listesi şeklinde olmaktadır. İkinci ana bölümü ise seminer dersi projesi metninden oluşmakta olup bu kısımda başlık, özet, giriş, literatür ve sonuç bölümleri yer almakta olup son yani üçüncü ana bölümde ise kaynaklar ve ekler yer almaktadır.

Bildirim formu ise tez konusu bildirim formu olarak bilinmekte olup burada kişilerden öğrenciye ait isim soy isim, enstitüsü no, Anabilim Dalı ve programını belirttiği alan, danışmanın unvanı, adı soyadı, Üniversitesi ve anabilim dalının belirtildiği alan yer almakta olup formun devamında ise tez konusunun yazıldığı alan ile tarih, öğrenci imzası ve danışman imzası yer almaktadır.